ایلان ایلی
ایلان ایلی
فرانک انصاری
اؤلوسونو آتمیشدیلار قاپیمیزین قاباغینا. ننه‌م اونلو ال‌لرینی باشینا چیرپیب، ـ «ائویم ییخیلدی!» دئدی. بیزیم رنگ روفوموز قاچدی. ایلانین دیلی چؤلده ایدی، قارا گؤزلری ده بیزه باخیردی.
خبر تئز هامی‌نین قولاغینا چاتدی. یولدان یئتیشن باشینی توولاییردی. ننه‌م دیوارا سؤیکه‌نیب، دئدی: ـ «آللاه خئیر ائله‌سین!»
هئچ بیلمه‌دیک ده کیم اونو اؤلدوردو، یانی باشیمیز قال اولدو اوندان سونرا گلن ایلان‌لارا. اونلار ائولریمیزه دولدولار. قاپ‌ـ باجا، دام‌ـ دیوار، تندیر یا دا اوتاقلاردان باش چیخارتدیلار. رنگ به رنگ ایلان گونون قاباغیندا سره‌لنیب پؤهره وئردیلر. بیزی گؤرنده، سورونوب قیوریلیب، دیل‌لرینی چیخاردیب اوزوموزه دونوخدولار… گؤزلرینه باخاندا، توک‌لریمیز بیزـ بیز دوروردو. هر یانا گئتسَیدیک، بیزدن قاباق اوردایدیلار. یورغان‌ـ دؤشکدن توتدو سو قویوسوناجاق. ننه‌م دئییردی: ـ «بونلار گلیب‌لر آجیق آلماغا… کئشکی بوجور اولموردو…»
کند آداملاری بیرـ بیر جانلارینی گؤتوروب قاچدیلار. گئجه‌لر یوخو گؤزومه گلمیردی. گؤزومو یوماندا، ائله بیلیردیم: ایلان‌لار دامداکی آغاجلاردان ساللانیب منی گودورلر. فیشیلتی سسلرینی ائشیدیردیم. گئجه‌لر بوزوشوب بیر بوجاقدا قالیردیم.
لاپ اوّلی بیزیم ائوده تاپیلدی. اوشاقلارلا حیطده اوینایاندا اونو گؤردوک. او واختا کیمی اونو ائوده، حیطده، حتا کوچه‌ده گؤرمه‌میشدیک. ساپ ساری رنگلی بزکلی اوزون بیر ایلان ایدی. یئرده قیوریلدی، بورولدو، سوروندو. هردن ده باشینی یوخاری توتوب، او قارا گؤزلری‌یله بیزه باخدی. بیز قاچیب دیواردا آچیلان یووانی ننه‌مه گؤرستدیک. ننه‌م دئدی:ـ «ایشیز اولماسین، قارا چوخادی…، ائوین گؤزتچیسی!»
سونرا «آیاغی دوشرگه‌لی اولار» سؤزو دوشدو دیل‌لره. اوّل‌لر اوشاقلارلا زاغ زاغ بیر بوجاقدا بوزوشوب، گئندن‌گئنه اونون سورونمه‌یینه باخیردیق. ائله بیل همن دام‌‌دیواردان دیرماشان اوشاقلار دئییلدیک.
اونون گلدیییندن سونرا هرنه ائویمیزده دَییشیلدی. قویونلارین سودو چوخالدی، بوغدالار ساپ‌سارالدی. ننه‌م پیشیردییی فطیرلردن الیمیزده قالمیردی. جادده‌دن سوووشانلار، گزمه‌یه چیخانلار هامیسینی بیزدن آلیب آپاریردیلار.
گئت‌ـ‌گئده کندده باش وئرن بوتون یاخشی ایشلری ایلانین آیاغیندان گؤردوک. کنده برق چکیلمکدن توتوب، قیز اره وئریب اوغول ائولندیرمه‌یه‌دک. ائله بونا گؤره ده ننه‌م قاپی قونشو آروادلارینی تئزـ تئز باشینا ییغیب، اونلارا مرجی ایله دویوآریتلاتدیردی. اونلاری میس قازاندا قایناتدی، اوْوماج خمیر ائله‌دی، ایچینه بیر آز کهلیک اوتو آتدی، اوْوماج آشی پیشیردی. ساری ایلان باشینی قالخیزیب بیزه باخا‌ـ باخا، بیز ده کاسالاری مجمعه‌یه ییغیب، ائولره پایلادیق.
بیز اونا، او بیری حیوانلارا اؤیرندیییمیز کیمی اؤیرنمیشدیک. آروادلار، بیر ده اره گئتمه‌میش قیزلار آز قالیردی آغچا سیچانلاری دا توتوب،اونا ـ «بویور ـ بویور!» دئسین‌لر.
او یوخولاریمیزا دا یول تاپدی. بیر گئجه یوخودا گؤردوم: ایلان ائویمیزین آلتیندا قالاق بویدا بیر قیزیل اوسته یاتیب اونو گودور. سحر یوخودان دورجاق، ائوین هر بیر بوجاغینی دا گزدیم آمما بیر شئی یوخ ایدی. قیزیل عوضینه اونون اؤلوسونو تاپدیم.
بیز گئتدیک کاتدانین ائوینه. کاتدا دا باشینی توولاییب الینده‌کی تسبئحه باخدی. دئدی: ـ «قوهوملاری گلسه، بیز ده اوْوسونچو گتیرَریک.»
آدی ایلان‌توتان یوسوب ایدی. لبه‌دار باشیندا، توربا قولتوغوندا، آغاج الینده. دومبالانمیش گؤزلرینی زیلله‌دی قاباغینداکی ایلانین گؤزلرینه. سونرا آغاجینی قاباغا آپاریب، حیوانین بوغازیندان یاپیشاراق توربایا آتدی.
بیز کوچه‌ده دوروب، اونون ایشلرینه باخیردیق. یوسوب عمی بیزیم ائودن گئدنده، تورباسی دوپ دولویدو. ننه‌مین اورَیی آنجاق قیزمادی، گئجه‌لر یاتماق عوضینه اَیله‌شیب چوبوق چکدی. من ده توستو ایچینده، باشلادیم ایلان، قورباغا یوخوسو گؤرمه‌یه.
بیر گون گؤردوم قوَیونلاردان بیری اوزو قویلو قالیب، چیبین‌لر دؤوره‌سینده پؤهره وئریب. ننه‌م چوبوق الینده اونون یاراسینا باخیب دئدی،ـ «ایلان سانجییب!»
یوسوب عمی‌دن بیر آی سونرا یئنه ائولریمیز دولدو ایلانلا. کاتدانین اوغلو قوربان دا کهلیک ووراندا، گوللـه‌سی دَیدی اونلارین بیرینه. سحر قوربانین جنازه‌سینی یورغان ـ دؤشه‌ییندن گؤتوردولر. جانیندا بیر سالیم یئر قالمامیشدی. کاتدانین آروادی سفئه‌له‌ییب اؤزـ اؤزونه گولمه‌یه باشلادی. سونرا زمیدن نم‌نه‌قدر یارپیز دریب حیط‌لرینه سپدی. یارپیز اییسی بورونلاریمیزا دولسا دا، ایلان‌لارین سایی آنجاق هئچ آزالمادی.
قوربانین یئددیسیندن سونرا، کاتدا یوکونو گؤتوروب شهره گئتدی. دالییجاق دا اوشاقلاری. ائولر آدامدان بوشالدیقجا، ایلانلا دولوردو. یاتاندا، ایتلرین هورمه‌سی عوضینه ایلان‌لارین فیشیلداماغینی ائشیدیردیک. اورییمیزه اوشوتمه گلدی؛ یاتانمادیق. من گوندوزلر آداملاری دا ایلان گؤروردوم، آغاجلارین خول-لارینی دا. گئجه‌لرین یوخوسوزلوغوندا، ننه‌م باشیم اوسته اوتوروب چوبوق چکیردی. بیر دؤنه اؤز ـ اؤزونه دئدی: ـ «هر نه جورلانسا، اوْوماج آشی پیشیررم، وئررم یئنه سیز پایلارسیز…»
بیز ایندی تپه‌نین اوستونده دایانیب کنده باخیریق. اونلار دا ائولریمیزین پنجره‌لریندن بویلانیب بیزه دونوخوبلار… بلکه ده بیزی مسافر کیمی یولا سالیرلار.